تاریخ بدون روتوش -تعددِ تعدد زوجات در زمان هخامنشی

عرض سلام و ادب و احترام خدمت شما بینندگان عزیز و ارجمند بیننده صد و نوزدهمین قسمت از برنامه تاریخ بدون روتوش هستید و چهل و پنجمین قسمت از سلسله برنامه فصل سوم این مجموعه برنامه که تقدیم حضور شما عزیزان می‌شود در فصل اول در مورد زرتشت مفصل صحبت کردیم سه سوال پرسیدیم فصل دوم دوره هخامنشیان را گفتیم بر اساس منابع تاریخی، جلو آمدیم رسیدیم به قضیه و زمان اتفاقاتی که در دوره خشایارشاه افتاده است در دوره داریوش افتاده است در آنجا فصل را به پایان رساندیم بر اساس آن سبکی که داشت بحث را پیش می‌بردیم گفتیم رسیدیم به یک سری اسناد باقی مانده باستان شناسی می‌خواهیم در فصل سوم ملاک و محور را آن ها قرار بدهیم بعد در کنار سایر منابع را مطرح کنیم در فصل سوم آمدیم از لحاظ بحث تاریخی رسیدیم به دوره خشایار شاه دوره خشایار شاه هم تمام شد جنگ با یونان را گفتیم یونان را معرفی کردیم فصل دوم هم مصر را به شما گفته بودیم رسیدیم به نیمه پادشاهی هخامنشی بعد از خشایار شاه تا برسیم به دوره اسکندر عرض کردیم که بین این دو نیمه پادشاهی هخامنشی یک توقف می کنیم.

چند مورد از موضوعات را می گوییم که مرتبط با یک پادشاه نیست صرفاً موضوعاتی است که در دوره پادشاهی هخامنشی بوده است آن ها را مطرح می کنیم بعد ادامه می دهیم دیگر بخش دوم پادشاه هخامنشی مثل بخش اول پر بحث نیست خیلی سریعتر می شود بحث را پیش برد و رسید به دوره اسکندر و ادامه بدهیم ما تاریخ را پیش ببریم ببینیم تا کجا می رسیم در قسمت های گذشته موضوعی که مطرح کردیم بحث خواجه بود و خواجه داری و این بحث ها در دوره هخامنشی و قضیه خواجه‌ها را گفتیم برای شما اسناد را نشان دادیم یک قسمت فقط در مورد اثباتش با شما صحبت کردیم گفتیم ما خواجه که اثبات کردیم بحث برده و برده داری دیگر بدیهی است که بوده است چون نمی شود بگوییم یک دوره برده داری نبوده است ولی خواجه‌ها بودند و این خواجه ها ذیل برده داری می شود این ها را تعریف کرد بعد گفتیم همینطوری رد نشویم از این موضوع اسناد هم فراوان است و زیاد است و بعد به آن بپردازیم به برده داری هم پرداختیم و حالا تصمیم گرفتیم که به یک موضوع دیگر هم بپردازیم و آن هم بحث قضیه تعدد زوجات دوره هخامنشیان برخی ها تصور می کنند و تصور اشتباه برخی این است که در دوره هخامنشی تعدد زوجات نبود همه تک همسر بودند.

بعد اسلام آمد گفت تا چهار همسر به صورت دائم یک کسی می ‌تواند داشته باشد و این ها و خیلی جالب است که برخی از این زرتشتی باستان‌گراها مدل و ژست این را می گیرند که به اسلام ایراد بگیرند بگویند چرا مثلا تا چهار همسر را اجازه داده است اسلام مثلا حالا به آن شرایطی که خود اسلام دارد این ها به عنوان همسر گرفته شوند خیلی قانونی و شرعی هم باشد در متون اسلامی و آیات قرآن به آن استناد کنند خبر هستند واقعا بی خبری اگر بی‌خبر هستند ما هوشیارشان می کنیم امشب ان شاء الله اگر خودشان را می خواهند.

به بی خبری بزنند کاری از دستمان برنمی آید در بی خبری خودشان آن بخشی که می توانیم یعنی کاری از دستمان برمی آید این است که دیگر نگذاریم ادعاهای اشتباه کنند ما اینجا دنبال ارزش گذاری در این خصوص که چند همسری خوب بوده است یا بد بوده است نیستیم به دنبال این هستیم که یک واقعیت تاریخی را بازگو کنیم و این هم خدمتتان عرض کنم عنوان برنامه را گذاشتیم تعدد تعدد زوجات چرا چون بخاطر اینکه خود تعدد زوجات در دوره هخامنشیان خودشان تعدد داشته است یعنی دسته بندی هایی داشته است انواع تعدد زوجات در ایران باستان بوده است که امشب بپردازیم قبل از آن یک مرور کنیم قضیه حرمسرا را البته مرور کنیم به این معنا نیست که حرف تکراری باشد و یا اسناد تکراری باشد عرض کردیم که در آثار باقی مانده در تخت جمشید هم قضیه حرمسراها و خواجه‌هایی که در این حرمسرا بودند پسر بدون ریش که در اینجا نقل شده بود در آنجا و این ها را به شما توصیه کردیم که مطالعه کنید در موردش دقت کنید و اسناد را نشان دادیم و گفتیم که یک حرمسرای جدی در تخت جمشید بوده است هنوز هم است و محلش هممشخص است.

یک سند شاپور شهبازی چون خیلی مورد علاقه داستانی گراها است ایشان کتابی دارد راهنمایی مستند تخت بنیاد پژوهشی پارسه پاسارگاد چاپ کرده است جناب آقای علیرضا شاپور شهبازی اینجا ایشان تصریح می‌ کند نسبت به برخی از بخش‌ها مثلاً در جنوب کاخ خشایارشاه واقع شده است و به قسمت غربی حرمسرا معروف است باز اینجا شماره صد و بیست و نه می گوید حرمسرای خشایار شاه حرمسرای حرمسرا داشته است باز جای دیگر‌ی از کتابش یک عبارتی را می آورد این ترکیب برای بانوان مشکویی با واو است مشکو شاهی مناسبت فراوان داشته است یعنی چی بانوان حرمسرا همان حرمسرا را می گویند حالا بعضی ها آمدند این حرمسرا نبوده است این شبستان ها یی بوده است که به هر حال خانم ها آنجا بودند.

فعالیت سیاسی داشتند حالا شبستان از اسمش مشخص است دیگر شب آنجا می‌ماندند و استراحت می‌ کردند آنجا چه فعالیت سیاسی شب ها خانم ها در آن دوره داشتند این توجیهات دیگر فکر می کنم بعضی از آن ها مطرح نکنیم.

بهتر است به خاطر اینکه مخیلات برخی از حتی خود باستان هم نمی آید چنین تعبیری داشته است اما باز هم جناب آقای شاپور شهبازی در این کتاب راهنمایی تخت جمشید تصویر آورده است همان دو تصویر این شکلی است دیگر یک عدد از این چترها داشت که برای محوطه بیرونی بود یکی داخلی بود که این نداشت اینجام یک توضیحی داده است صد و سی حرمسرای خشایار شاه باز در ادامه تالار اصلی حرمسرا خیلی واضح اصلاً دیگر ساختمانش باقی مانده است هنوز چه چیزی را می خواهید منکر شوید دیگر یونانی ها نیامدند تهمت بزنند خیلی چیز بدیهی بوده است یکی دو عبارت بخوانم جناب شاپور شهبازی آورده است صفحه شماره صد و هفتاد و دو مطلب این است که این محوطه اصلا قسمتی از خزانه داریوش بود ولی خشایار شاه آن را به ساختمان حرمسرا ضمیمه کرد گسترده تر کرد ساختمان حرمسرا را جناب آقای خشایار شاه و در آن سه جفت واحد مسکونی متحد الشکل در دو سوی یک راهروی بلند مرکزی بنا کرد یکی از کارهایی که خشایارشاه کرد این بود که آن محوطه حرمسرا را گسترده‌تر از قبل کرد.

باز عبارت دیگری هم دارد در صفحه شماره صد و هفتاد و سه جناب آقای شاپور شهبازی در راهنمایی تخت جمشید دو خادم دو خادم خشایار شاه که در پی او در حرکت‌ هستند در اندازه کوچکتر نشان داده شدند یکی بی ریش و سبیل است نتیجه گیری و بنابراین خواجه بوده است اخته کرده بودند از مردانگی انداخته بودند آن را و حوله‌ای به یک دست گرفته است و با دست دیگر مگس پرانی بر سر پادشاه نگه داشتند پسرهای خواجه در حرمسرا بودند حالا می‌خواهیم برویم ببینیم انواع این خانم‌هایی که آنجا بودند چه شکلی و چه مدلی است قبلش باز یک نکته‌ای را خدمتتان بگویم در مورد زرتشت برخی ها می آیند.

می گویند نه زرتشت مثلا یک همسر داشته است بعد از آن دیگر تجدید فراش نکرده بوده است یعنی این نوع ادعاها در مورد ایران باستان کلا به وفور در فضای عامیانه زیاد دیده می شود و شنیده می شود حتی باقی مانده اش هم حتی در عصر خودمان میبینیم که گاهی یک شخصی را اعتبار دارد این چنین ویژگی‌های اخلاقی دارد چرا به خاطر اینکه تجدید فراشی انجام نداده است کتاب خانم دکتر ژاله آموزگار اسطوره زندگی زرتشت اسطوره زندگی زرتشت این هم تصویر کتابی که ملاحظه می‌فرمایید تصریح می کند ایشان در صفحه شماره بیست و چهار به چه چیزی؟ به اینکه زرتشت بر حسب سنت سه بار ازدواج کرده است سه بار ازدواج کرده است نام زن نخست و دومشم معلوم نیست حالا من نمی دانم اینجا ما باید بگوییم که دختر خود زرتشت هم حساب کنیم به عنوان همسر حساب کردید حساب نکرده است که ما گفتیم به بحث ازدواج محارم نمی‌خواهیم ورود جدی هیچ وقت پیدا کنیم اگر مجبور شویم یک جاهایی مثلا توضیحاتی را در خصوصش بدهیم.

اما سوال قبل از اینکه برویم سراغ ممکن است بیایید بگویید پس چه شد پارسیان هند در یک دوره‌هایی در چند سالی این ها سنتشان یا رفتارشان اصل و مبنا چند همسری نبوده است اگر این ها پیرو باستان بودند اگر این ها مثلا پیرو زرتشت بودند و بیشتر هم این بحث به ذهن متبادر می شود که چند همسری آناً یعنی همزمان چند همسر داشته باشند تعداد زوجات این چنینی داشته باشد یک مطلبی را ما می‌خواهیم برای شما نشان بدهیم که خیلی مسئله را به نظر من شفاف و روشن می کند خیلی دیگر نیاز نیست در موردش توضیح داده شود.

کتابی است زن در حقوق ساسانی در مورد دوره ساسانی دارد صحبت می کند اما یک مسئله‌ای را به صورت مطلق می آورد ما هم اینجا در مورد هخامنشی این بخش برنامه کار نداریم در مورد ساسانیان البته مفصل وقتی برسیم به زمان خودش می‌پردازیم به موضوعات مختلف اما در کتاب زن در حقوق ساسانی از خاورشناس نامی پروفسور کریستیان بارتولومه می‌دانید حالا بارتلمن اما مترجم اوستا است مترجم گاهان است بخش گاهان اوستا است و خیلی حق بر گردن زرتشتیان دارد از بابت ترجمه اوستا هم دارد در این کتاب مطلبی را آورده است بر اساس این چاپ البته و این ترجمه صفحه شماره پنجاه و یک می گوید من تصور می کنم من تصور می کنم که دستور یک همسری در میان پارسیان هندوستان بیشتر بر اساس علل اقتصادی قابل توجیه است تا علل اخلاقی نمی‌توانستند چند همسر بگیرند نیایند بگویند فلان دوره بعضی از زرتشتیان تک همسر بودند در مقابلش یک دوره‌هایی را می آوریم که اتفاقاً تعدد زوجات داشتند همه زوجاتشان از محارم بوده است بعضی از موبدان زرتشتی ولی اینجا مطلب این است که چرا یک دوره‌ای تک همسر زندگی می‌کردند؟

به خاطر مسائل اقتصادی همین کتاب زن در حقوق ساسانی صفحه شماره پنجاه و دو ادامه اش تصریح می کند نسبت به این مسئله حرمت تعدد زوجات که نوعی تجمل محسوب می‌گشت خود مولود چنین فشار اقتصادی بود و بعداً حرمت عملی اقتصادی عملی اقتصادی تعدد زنان تغییر شکل به حرمت مذهبی داد یعنی چون نمی‌توانستند به خاطر آن شرایط اقتصادی خودشان چند همسر داشته باشند.

انگار که این مسئله یک مسئله دینی شد در بین زرتشتیان در حالی که اصلا مسئله دینی نیست اصلاً منعی وجود نداشته است و تعدد زوجات در بین زرتشتیان موبدان بوده است که آن بحث اول عرض کنم که نمونه‌هایی اگر در تاریخ آوردند که تک همسری بوده است دلیلش به چه شکل است یک دلیل دیگر هم پروفسور هاید ماریکوف آورده است در کتاب از زبان داریوش ترجمه دکتر پرویز رجبی باستان‌گرا اینجا در کتاب بر اساس این ترجمه که البته فکر کنم تنها ترجمه اش باشد دیگر دو چاپ دارد ولی یک ترجمه صفحه شماره دویست و هفتاد و هفت می گوید دلایل اقتصادی هم بوده است دیگر همین را می آید تایید می کند و می گوید اقشار ضعیف نمی‌توانستند تعدد زوجات داشته باشند نه اینکه در ایران باستان تعدد زوجات نداشتند حالا به آن می‌پردازیم مفصل متن ترجمه دکتر پرویز رجبی از عبارت در کتاب از زبان داریوش صفحه شماره دویست و هفتاد و هفت در حرم شاهی زنان بسیاری زندگی می‌کردند داریوش پس از به دست گرفتن قدرت طبق سنت یک سنت آنجا داشتیم زرتشت طبق سنت سه زن حداقل داشت دکتر ژاله آموزگار گفته بود اینجا هم عبارت هاید ماریکوف می گوید داریوش پس از به دست گرفتن قدرت طبق سنت زنان دربار کمبوجیه را نیز در اختیار گرفت این گامی مثبت بود برای پیوند زناشویی با آتوسا و آرتستونه یا ارتستونه دختران کوروش و از سوی دیگر سبب تحکیم موقعیت خانوادگی آنان می‌شد.

شاید همین روال الگوی زندگی اشراف و بلندپایگان نیز بود اما زندگی انبوه مردم عادی به صورت تک همسری می‌گذشت چرا از اسناد برمی‌آید که در دیگر بخش‌های امپراتوری هخامنشیان مثل بابل و مصر تک همسری شیوه معمول و همگانی زندگی خانوادگی بوده است مردان طبقه متوسط عهده داشتن زنان متعدد بر نمی‌آمدند یعنی اگر ما این عبارت را بپذیریم که پروفسور هاید ماریکوف مترجم بسیاری از الواح یافت شده است در تخت جمشید است یعنی اینکه تعدد تعدد زوجات در دوره هخامنشیان بوده است منتها برای طبقه شاهان بوده است برای دربار بوده است و این خیلی مسئله‌ای را برای ما روشن و شفاف می کند که اگر یک جایی همسری بود نمی‌توانسته است تعدد زوجات داشته باشد اما می رویم سراغ چند عبارت که نشان دهنده خیلی صریح و واضح هستند برخی از این ها برخی اقرار نسبت به این مسئله است و اعتراف نسبت به این مسئله است که انواع تعدد زوجات در ایران باستان بوده است در دوره هخامنشیان من الان دارم عرض می کنم دوره ساسانیان که آنجا هم بوده است سر جای خودش مفصل هم بوده است به آن می‌پردازیم.

فقط می‌خواهم چند سند به شما نشان بدهم سعی می کنم تیتروار باشد جلو بروم بحث را پیش ببرم و این خلاصه آن بحث اسنادی است که ما در این زمینه داریم از همین الان اعلام کنم ده سوال پرسیدیم در برنامه منتظر هستیم که بیننده‌ها تماس بگیرند اگر پاسخی دارند مطرح کنند مخالفین تماس بگیرند پاسخ بدهند برخی از بزرگواران پیام داده بودند به برنامه تماس بگیرند سوالاتشان را مطرح کنند اگر سوالی دارند پاسخ بدهند در مورد این بحث تعدد زوجات هم بعد از آن سوالات اگر خواستند می توانیم با همدیگر صحبت کنیم و سوالاتی دارند بپرسند اما می رویم سراغ تاریخ هرودوت کتاب تاریخ هرودوت کتاب تاریخی که این کتاب برخلاف برخی از تصورات و توهمات که علیه ایرانیان نوشته شده است نه اصلا اینطوری نیست مفصل در موردش توضیح دادیم.

تاریخ هرودوت جلد اول ترجمه مرتضی ثاقب فرد، آقای ثاقب فرد خیلی زحمت کشیدند ترجمه کردند صفحه شماره صد و شصت و پنج عبارت را ببینید در مورد همان دوره‌های هخامنشیان دارد صحبت می کند عبارت این است بند شماره صد و سیو پنج هر مرد چند زن رسمی دارد و تعداد زیادی نیز کنیز خریداری می کند زن رسمی زن غیر رسمی نکته این است جناب آقای مرتضی ثاقب فرد رسیده است و قبول نداشته است عبارت هرودوت را با عبارات گاهی تند و با یک فضای خاصی گاهی شروع کرده است اصلاً با هرودوت صحبت کردن و توبیخ کردن هرودوت برای این بنده خدا چیزی ننوشته است و ایرادی اینجا وارد نکرده است حالا شاید جاهای دیگر‌ی داشته باشد مطلبی را به هر حال متن هرودوت این است برویم سراغ این از هرودوت خیلی صریح دارد می گوید ببینید فراموش نکنید هرودوت زمانی دارد این تاریخ را می نویسد که دارد در خود فضای هخامنشیان زیست و زندگی می کند دارد در زمان دوره و دودمان هخامنشیان زندگی می کند آن زمان دارد می آید این حرف را به آن دیودور، دیودر هم یک مطلبی را دارد که همین مسئله را می‌رساند و نکته جالبی هم در مطلبش دارد.

دیودور سیسیلی ایران و شرق باستان در کتابخانه تاریخی حکومت مادها آشورها لشکر اردشیر دوم کوروش کوچک اسکندر به ایران و این کتاب دیودور هم بر اساس این ترجمه صفحه شماره هفتصد و سی و هفت می گوید گذشته از این همچون داریوش معشوقه هایش را که تعدادشان کمتر از تعداد روزهای سال نبود همه جا با خود همراه می‌کرد ناگفته پیدا است که آن ها از زیبایی بی‌نظیری برخوردار بودند زیرا از بین تمامی زنان آسیا انتخاب شده بودند چه کار می‌کردند این خانم با این زن‌ها هر شب گرداگرد عذرخواهی می کنم ببخشید خیلی از عبارت‌ها را نمی‌خوانیم طبیعتا چه توصیفاتی هم دارد.

ولی حالا این ها را دیگر بعد خواند دیگر عباراتش است و اصل سند است بر می گردد هر شب گرداگرد بستر شاه می‌گشتند تا وی خود زنی را که می ‌بایست با وی همبستر شود برگزیند همان شب هم انتخاب می‌کرده است منتها گزینه‌ها را انقدر زیاد و فراوان گذاشته بوده است که دیگر خودش هر شب انتخاب کند تعدد زوجات می گویند نبوده است!!! خیر بوده است کتاب بعدی کتاب معروف و مشهور جغرافیای استرابو سرزمین‌های زیر فرمان هخامنشیان صفحه شماره سیصد و بیست و پنج تصریح یک بحثی را می آورد می گوید شاهان موروثی بر آنان حکومت می کنند هر کس که اطاعت نکند سر و دست‌هایش را قطع کرده و بدنش را به دور می‌اندازند مردها نیز زنان بسیار می گیرند در ضمن صیغه‌های متعدد نیز دارند این هم توصیف زمان هخامنشیان ما اینجا با یک پادشاه کار نداریم مجموعه دوره پادشاهی هخامنشی این هم مطلب استرابو نفر بعدی پلوتارک پلوتارک یک حرفی را زده است و مطلبی را آورده است.

این کتاب ایرانیان و یونانیان به روایت پلوتارک یا پلوتارخ ترجمه احمد کسروی یعنی شخصی که با اسلام میانه خوبی هم ندارد صفحه شماره دویست و بیست و یک مطلب چیست داریوش از پدر خود خواهش اسپاسیا را کرد که زنی از برگزیدگان کوروش بوده است و این زمان از آن پادشاه و این زمان از آن پادشاه گردیده بود حالا اینجا بحث چند داریوش بحث چند کوروش است، کوروش صغیر هم است در موردش توضیح می دهم عرض کردیم داریم در خصوص فضای پادشاه هخامنشی صحبت می کنیم یک عبارتی اینجا است که می گوید زنی از برگزیدگان می گوید داریوش از پدر خود خواهش کرد از آسیا رو کرد آسپاسی که زنی از برگزیدگان کوروش بوده است برگزیده کوروش بوده است یعنی چه از برگزیدگان عدد شماره دو را ببینید اینجا یک پاورقی دارد همین ترجمه آقای احمد کسری شماره دو می گوید مقصود زنانی است که پادشاه و دیگران برگزیده نزد خود نگاه می‌داشتند بی آنکه زن قانونی او شمرده شود و چون نامی برای آن در فارسی سراغ نداریم این کلمه را برگزیده‌ایم کلاً مترجمین ما در ترجمه انواع تعدد تعدد زوجات دربار هخامنشی گیر کردند یکی اینجا بخش احمد کسروی است که در مورد پلوتارک گیر می کند در کتاب لوین جونز در همین کتاب هم که آمده ترجمه شده است.

یک مطلبی آمده است حالا ما این را چون اشاره کردیم این هم بگوییم اصلا نمی دانند چی اسمش را بگذارند در این کتاب لوین جونز کتابی که در استودیو نشانتان دادم ملاحظه بفرمایید لوین جونز شاه و دربار در ایران باستان پانصد و پنجاه و نه تا سیصد و سی و یک قبل از میلاد ترجمه فریدون مجلسی یک مطلب اینجا آورده است اول کتاب صفحه شماره شانزده می گوید ما دیگر نمی دانیم عبارت را چه ترجمه کنیم ممکن بود می گوید یک مادون همسر داریم حالا مادون همسر صیغه همدم همنشین اهل حرمسرا این ها عباراتی است که گاهی به کار برده است یک جایگاه مادون همسر دارند اگر مربوط به دوران بعد از اسلام بود ما می‌گفتیم صیغه و خلاصه اما قبول بفرمایید این حرف مترجم طبیعت آوردن واژه صیغه برای اردشیر دوم هخامنشی قدری ناجور است هرچی بیاورید ناجور است چون در قالب چهارچوبی نمی گنجیده است کلماتی مانند معشوقه در این کتاب این کتاب در این کتاب همدم را معادل آن مقام گذاشته‌اند حالا خود دانید نمی توانند اسم بگذارند روی انواع تعددهای رابطه‌ای که در درباره شاهی وجود داشته است به مترجمینی که فرد رفته است از زبان یونانی یا ترجمه یونانی از فرانسوی به فارسی یا ترجمه یونانی که به انگلیسی شده است برگردانده است مطابقت دادند گاهی با خود متن یونانی روی واژه‌اش کار کردند در مورد یک طبقه اجتماعی در مورد یک اتفاق پرتکرار در تاریخ هخامنشی انقدر در موردش مطالعه شده است دارند صحبت می کنند نمی‌ توانند واژه معادل برایش بیاورند می دانید چرا چون این نوع ازدواج‌ها این نوع روابط تقریبا الان نیست این حداقل در فرهنگ الان نیست به فارسی ترجمه این مطلبش هم جالب است.

تاریخ ایران باستان تالیف دیاکونوف ترجمه روی ارباب یکی صفحه شماره چهل و شش این ترجمه تاریخ ایران باستان می گوید هرتزبل می‌دانید هرتزبل برای بحث باستان خیلی هم خدمات داشته است نسبت به بحث باستانی گرایی در مورد اکتشافات تخت جمشید حرف هایی را زده است البته برخی از نکات هرتزبل مورد نقد واقع می شود به درستی آن به کنار اما یک نقلی را دارد می آورد دیاکونوف می گوید چنین تصور می کند به عنوان یکی از اولین پژوهشگران تخت جمشید حداقل اولین پژوهشگرانی که آمد در مورد تخت جمشید مسائل را مدون کرد هرتزبل چنین تصور می کند که زن در آن دوره زن در آن دوره شوهرهای متعددی داشته است و خانواده به صورت یک زن و شوهر وجود نداشته است یعنی بر اساس عبارت نه اینکه تعدد زوجات وجود داشته می گوید اصلا تک همسری وجود نداشته است اگر در مورد شاهان این را بگیرید چه بسا درست است یعنی شما نباید بگردید بین شاهان هخامنشی بگویید کدام تعدد زوجات داشته بگردید ببینید کدام تک همسر بوده است اگر پیدا کردید متن را برای ما بفرستید با هم سلامش را برایتان ارسال می کنیم چرا حرف‌هایی را می‌زنید که با هیچ کدام از مستندات تاریخی جور در نیاید و این همه مطلب خلافش باشد برویم سند بعدی آقای پیر بریان اصلا مفصل در این کتابی که ما اینجا اینقدر برایش ارزش قائل شدیم که جزو دکور برنامه در فصل سوم از آن داریم آقای پیر بریان مطلبی را دارد یعنی یک بخشی را با هم ببینیم.

پروفسور پیر بریان تاریخ امپراطوری هخامنشیان از کوروش کبیر تا اسکندر جلد اول ترجمه آقای مهدی سمسار چند ترجمه دارد صفحه شماره نوزده کتاب که فهرست آورده ببینید اینجا لیست فهرست ببینید چی آورده است صفحه پانصد و شصت و هشت ترجمه خواجه‌های دربار بحثی در مکر خواجگان گزنفون و نمونه گزنفون و نمونه وزیر وفادار نظام خواجه‌گرایی و اختصاصی عنوان و مشاغل بعد می رسد اینجا می گوید نظری به دنیای زنان زنان و صیغه‌های شاه اینجا تعبیر این ترجمه یا صیغه‌های شاه صیغه‌ها و خدمتکاران سیصد و شصت صیغه شاه بزرگ به تعداد روزهای سال من شاید شاید نه قسمت آینده می‌خواهم در مورد این سیصد و شصت نفر صحبت کنم خیلی داستان دارد یعنی شما وقتی که فکر می کنید مثلاً این ها روابطی داشتند یک مدلی که به جزء آن همسران رسمی و غیر رسمی و داخل حرمسرا بیرون حرمسرا این ها یک آمار و عددی اگر ما بخواهیم برایش بگوییم سیصد و شصت خیلی عدد پر تکرار شده است چهارصد و خورده‌ای هم بعضی ها گفتند ان شاء الله در قسمت بعد می‌پردازیم.

حالا که ورود پیدا کردیم پس بگذارید این هم بگوییم عنوان بعدی جناب پیر بریان در کتابشان چون چند صفحه است می خواهم تیتر نشان بدهم بعد برخی بخوانم برای شما زندگی عشقی شاه بزرگ تصویرها و تصویرها و واقعیت ها زنان منزوی دنیای خیالی حرم، متنی که آورده است آقای پیر بریان در صفحه پانصد و هشتاد و هشت بر اساس این ترجمه مدلی است نظری به دنیای زنان همان اول بحث را می‌بندد یک نکته اساسی را می آورد در مورد جزئیاتش در این فصل زیاد صحبت می کند ولی اصل مسئله را که می آورد این است زنان و صیغه‌های شاه این دیگر این تعددش را با آن تعدد تعدد دو نفر کرده است همه را ریخته است ذیل عنوان صیغه زنان و صیغه‌های شاه از طریق مثال‌ها و نمونه های متعدد معلوم است که پادشاهان پارس چند زن و تعداد زیاد صیغه داشتند و چند زن و چند زن داشتند در میان مردم پارس نیز مرسوم بوده است.

می‌توانستند داشته باشند تعدد داشتند این هم مرسوم بوده است بعد شروع می کند ایشان می گوید هرودوت و مولفان باستان درباره تفاوت زنان عقدی با صیغه‌ها غالباً مطالبی نوشتند مثلاً می آیند حرف هرودوت را می آورد حرف پلوتارک را می آورد و دیگران را صفحه شماره پانصد و هشتاد و نه آقای پیر بریان می گوید که دو دسته تقسیم کردیم گفتیم یک سری ازدواج قانونی بوده است یک سری غیرقانونی این به معنای قانون غیر قانونی بودن نیست می گوید تفاوت اصلی در مورد موقعیت فرزندانی بود که از این وسط ها پدید می‌آمد زنان رسمی فرزند قانونی داشتند زنان غیر رسمی یا صیغه‌ها فرزندان غیر مشروع فرقش همین بود که به یکی قدرت می‌رسید به یکی نمی‌رسید مگر استثنا آن بحث یک حرفی را دارد اینجا آقای پیر بریان می گوید حضور و وجود صیغه‌ها و زنان غیررسمی در دربار درباره هخامنشی از دوران پادشاهی بردیا به وسیله کتریاس تصریح شده است زیرا در داستان او مغاسب زمانی به وسیله اعضای گروه هفت نفری کشته می‌شود که با یکی از صیغه‌های بابلی خود در بستر بودند کجا را دارد می گوید زمان مغاسب منظورش چیست؟ این نقل را دارد می آورد از کتریاس می خواهد نقل کند و بگوید زنان صیغه‌ای داشتن پادشاهان در دوره هخامنشی همان زمان این موقع همان زمان که گفته می شود احتمالاً نبوده است فصل دوم مفصل صحبت کردیم یک سری اسناد نشان دادیم یک سری اشخاصی که هم نظر بودیم با آن ها از این ها را به شما نشان دادیم یک سری شواهد تاریخی هم به شما گفتیم، گفتیم آن کی بوده است آن همان بردیا بوده است می گوید از زمان بردیا شروع می شود به خاطر اینکه آن زمان غاصبی که در گزارش بوده است در آن قضیه که هفت نفر آمدند از جمله داریوش رفتن کشتن پسر کوروش را آنجا آن زمان رسیدند و دیگر کشتند صفحه شماره پانصد و نود پیر بریان دیگر صیغه و خدمتکاران اما این صیغه‌ها کیستند؟ یا به گفته این زنان چه ویژگی‌هایی داشتند یک سری بحث‌هایی را می کند که من روی آن قضیه الان ورود پیدا نمی کنم یک بار توضیح دادم در مورد این واژه‌هایی که آمده است.

می گوید دقیقا در یکی از همین مجالس است مجالسی بود ببخشید خانم‌ها را می‌آوردند در مجلس برای بحث میگساری و آواز و این حرف ها و دقیقا پیر بریان دارد می گوید و دقیقاً در یکی از همین مجالس است که کوروش متوجه رفتار از رفتار اسپزی جوان و زیبا می‌شود و دختر جوان چنان او را مجذوب خود می کند که کوروش او را به سلک صیغه‌های خود وارد می کند در جلگه صیغه های خود وارد می کند این کوروش کیست این کوروش کوروش کبیر نیست این کوروش کوروش صغیر است اما بالاخره دارد در مورد بحث دوران هخامنشیان صحبت می کند این نقل آقای پیر بریان می آورد تعرض نسبت به این نقل و منبعش ندارد جلوتر که می رود یک سری مباحث در مورد جزئیات در مورد تعدادها در مورد عدد حرف‌هایی را مطرح می کند می گوید این ها مجلس می‌گرفتند خانم‌ها را می‌آوردن در مجالس با آن وضعیت و بعد آقای کوروش کوچک کوروش صغیر هم آمد متوجه رفتار عصبی جوان شده است و بعد آنجا می آید و ایشان را مثلاً حالا صیغه می کند لزوماً به این معنا نیست که همان بحث روابط مطرح است.

داخل پرانتز این را خدمتتان عرض کنم که اینکه ما داریم اینجا می گوییم کوروش آن کوروش نیست حواستان باشد کوروش کبیر به خاطر اینکه این کوروش اول کوروش بزرگ نامیده می شود این کوروش کوروش این به این معنا نیست کوروش کبیر چون بعضی همینطوری الفاظ استفاده می کنند مثلاً می گویند کبیر یعنی مثلا انسان خیلی بزرگی بوده است که نه همان کبیر و صغیر اصغر و اکبر، اکبر و اصغری که گفته می شد استفاده می شود بزرگ و کوچک از این باب است که گفته می شود یک صفحه دیگر از کتاب آقای پیر بریان حرف دیگر‌ی را زده است .

عجیبی صفحه شماره پانصد و نود و چهار چون چند صفحه کتاب امپراطوری هخامنشیان پروفسور پیر بریان، پیر بریان اینجا می آید می گوید که صفحه پانصد و نود و دو و پانصد و نود و چهار به یک صورت تخت خواب شاهانه نیز مانند سفره غذای شاهانه عرض و طولی به گستردگی خود امپراتوری و تنوع اقوام سازنده آن داشته است تخت پادشاه به گستره وسعت امپراتوریش بوده است مثل سفرش همینطور که دوست داشته است از هر ساتراپی که دوست داشته است استفاده می‌کرده است برای بحث این روابط استفاده بعدی صفحه شماره پانصد و نود و هفت خیلی زنان زیبا انتخاب می‌کردند پادشاهان هخامنشی نکته دیگر این است که نمی‌دانیم چه انگاره و مقیاسی در انتخاب صیغه‌ها مورد نظر بوده است در همه جا متذکر شده‌اند که در همه جا متذکر شدند که این زنان همگی زیبایی خارق العاده و غیرعادی داشته‌اند و نویسنده کتاب استر علاوه بر این ویژگی صفت باکره را نیز برای آنان قائل بوده است و دیودور در کتاب هفدهم خود می‌نویسد لازم به توضیح نیست که آنان همه زیبایی حیرت ‌انگیزی داشته‌اند زیرا از میان تمام زنان آسیا برگزیده می‌ شده‌اند می‌دانید از بین تمام زنان آسیا برگزیده شده باشند یعنی چه؟

شما وقتی که می‌خواهید یک چیزی را انتخاب یا برگزینید وقتی در قامت یک شاه در آن منطقه باشید یعنی زنان مختلف را چک می‌کردند و بهترینش را انتخاب می‌کردند با ابزارها و شیوه‌های مختلف با زنان ایرانی هم اینطوری سخت است پذیرشش برای شما راحت است برایش چیست؟ هرچی که است واقعیت است این هم از آقای پروفسور پیر بریان در مورد بحث تعدد زوجات و تعدد تعدد زوجات حالا ایشان آقای مهدی سمسار آمده است عبارت صیغه را استفاده یک مطلب دیگر به شما نشان بدهم یک تصریح دیگر که این هم لازم است مطرح شود که بدانید مسئله به چه شکل بوده است ببینید ما الان در این بخش از برنامه آن چیزی که داریم از آن استفاده می کنیم و برای شما می آوریم فقط مثلا منابع یونانی نیست طبیعت فقط منابع تاریخ ملی گراها هم نیست ما سعی کردیم یک گزارشی از گزارش های مختلفی که وجود دارد در این خصوص را بیاوریم تا اینکه هیچ شک و شبهه‌ای باقی نماند برای شما یعنی از منابع مختلف خیلی بدیهی برداشت کرد تصریح کردند و خیلی بدیهی از متون تاریخی برداشت کردند و خودشان هم برخی از آن ها صد درصد می ‌تواند اصلاً تاریخی هستند که تعدد زوجات آن زمان بوده است بله این عبارت را با هم ببینیم.

کتابی است حماسه ملی ایران چاپ سوم اثر تئودور نولدکه ترجمه بزرگ علوی که با مقدمه سعید نفیسی نام آشنا چه می گوید در این چاپ سوم کتاب حماسه ملی ایران و این هم شناسنامه کتاب صفحه شماره فکر می کنم صد و شانزده بود من نگاه کردم حالا چاپش اینطوری افتاده ولی به گمان همان صفحه شماره صد و شانزده بود می گوید چند زن گرفتن، چند زن گرفتن که خصوصا در میان طبقات عالی در ایران رواج کامل داشت نمی‌گذاشت که یک زن برای مدت بیشتری جلب توجه کند چند زن گرفتن چند همسری ازدواج اول را می کرد نفر بعدی می آمد خیلی فرصت نمی‌داد که بخواهد آن زن خیلی جلب توجه کند و این عبارتی هم که در این کتاب آمده است به آن نسبت به آن تصحیح شده است.

برویم سراغ یک سند دیگر آقای پیرنیا تاریخ ایران باستان حسن پیرنیا چهره نام آشنا در تاریخ ایران باستان حسن پیرنیا مشیرالدوله در دوره قاجار این کتاب را نوشت و خیلی خوبی کتاب است و کتاب خوبی هم است بد نیست همه باز بد نیست مطالعه شود صفحه شماره هزار و سیصد و نود و نه این مسئله که آیا شاهان هخامنشی غیر از ملکه زن غیر از ملکه کاش اینجا این مسئله که آیا شاهان هخامنشی غیر از ملکه زن عقدی دیگری نیز داشته‌اند تاریک است ولی از یک چیز می‌توان استنباط کرد که داشتن زن عقدی متعدد ممکن بوده است یعنی می گوید اینکه بپذیریم بله پذیرش سخت است یعنی تصور با تصورشان خیلی متفاوت است ولی می گوید کوروش بزرگ موافق نوشته های هرودوت و کتریاس دو زن محترمه داشت کاساندان و نیز آمیتیس دختر آخرین پادشاه ماد کمبوجیه دو دختر کوروش را ازدواج کرد.

داریوش اول نیز دو دختر کوروش و یک دختر بردیا را گرفت بعد گفته است به فهرست دودمان هخامنشی شود نظایر این نوع ازدواج‌ها زیاد است و چون نمی‌توان تصور کرد که در این موارد دختران یا نوه‌های شاهان هخامنشی زنان غیر عقدی به شمار می‌رفتند پس باید گفت که شاه می‌توانسته است زنان عقدی متعدد داشته باشد یک مقداری این توضیح نیاز دارد فقط مختصر تیتر خدمتتان این ازدواج‌ها که همزمان بوده است شما نمی‌ توانید بیاید بگویید این ازدواج ازدواج غیر رسمی بوده است حالا به تعبیر باز این عبارت اینجا گفته است غیر عقدی هم که دیدید مدل عقد آریایی می خواهند راه بیاندازند معنیش از کجا آوردند یعنی آریایی ها خودشان خبر زرتشتی ها خبر نداشتند از این مدل زرتشتی روال عقدشان و ازدواجشان یعنی یک چیز دیگر است کسی با خبر نبوده است فقط چند نفر از این بازیگران کشف کردند که مدل برخی از سلبریتی‌ها کشف کردند یک مدل عقد آریایی بوده است حالا از کجا به دستشان رسیده است دیگر جرات هم دارید بپرسید بخواهند علمی صحبت کند نه شما ضد آریایی‌ها هستید شما ضد ایران هستید فلان این حرف ها می آید می گوید این ازدواج‌ها مدل این ازدواج‌ها که ازدواج‌های همزمان بوده است این ازدواج‌های همزمان را شما نمی‌توانید بگویید این جزء تعدد زوجات نیست به خاطر اینکه این ازدواج رسمی نبوده است به خاطر نفری مقابلی که آن شاه با او ازدواج کرده است نمی‌توانسته است غیر رسمی ازدواج کند.

چون مثلاً دختر شاه قبلی بوده است دختر شاه قبلی را که نمی‌توانسته است جزء مثلا حالا به تعبیر این ها ترجمه باید جزء چی حساب می‌کرده است زنان رسمی چون آن ها جزء زن رسمی محسوب می شوند نمی‌شده است با آن ها غیر رسمی در ارتباط می ‌بوده است پس در نتیجه تعدد زوجات در دوره هخامنشیان برای شاهان قطعاً و قطعی بوده است و ثابت است آقای حسین پیرنیا می‌خواست بزند امیدوارم توضیحات من شفاف‌تر از عبارات آقای پیرنیا بوده باشد پیچیده‌ترش نکرده باشد.

برویم سند بعدی آقای پرویز رجبی دکتر پرویز رجبی در کتاب هزاره های گمشده‌شان مطلبی را دارند هزاره‌های گمشده است جلد سوم از خشایارشاه تا فروپاشی است تالیف پرست این کتاب صفحه شماره صد و هفتش را بخوانم برای شما چی می گوید در ادامه همان حرفی که آقای پیرنیا می گوید اردشیر علاوه بر آتوسا با دیگر دخترش به نام آمستریس نیز ازدواج زنان رسمی اردشیر شمرده است یعنی باز هم بر اساس این حرف آقای پرویز رجبی تعدد زوجات بوده است یک مقدار جلوتر صفحه شماره صد و هشت می گوید داریوش از او خواستگار از او خواستار آسپاسیا یا آنجا گفت اسپاسیا که عبارتند بیوه کوروش صغیر شد که اردشیر او را بیش از همه همسرانش دوست توضیح بدهم حالا آن در یکی از اسکن ها در که داشتم می‌خواندم اشاره نسبت به این مسئله شده بود متن های آقای پیر بریان بود ولی می گوید داریوش از او خواستار آسپاسیا بیوه کوروش صغیر شد که اردشیر او را بیش از همه همسرانش دوست داشت در ادامه این صفحه هم یک اشاره‌ای دارد به تعدد زوجات صفحه شماره صد و هشت رد می شویم از این مطلب هم پس این هم آقای پرویز رجبی بود که بدون تعارف بحث زوجات را مطرح کرده است عددهای چند صد تایی هم یک کتاب که کسانی که در بحث ایران باستان کار کردند و حوزه مطالعتشان یک مقدار گسترده تر از چند خانواده ایرانی در دوران پیش از اسلام پروفسور علی اکبر مظاهری پروفسور علی اکبر ترجمه عبدالله بله عبدالله توکل که پروفسور حالا چرا ترجمه شده است ایشان ایرانی الاصل ولی در فرانسه درس می‌خواندند این متن تز پایان نامه ایشان است دکترایشان است در دانشگاه سوربون و آنجا حالا یک مقدمه‌ای هم دارد و خانواده ایرانی در دوران پیش از اسلام آمده مطرح کرده است دیگر.

پروفسور علی اکبر مظاهری تصویری دارد شناسنامه کتاب و صفحه شماره صد و دو کتاب خوبی است برای بحث مطالعه خانواده قبل از اسلام در ایران که جزء کتاب‌هایی که خوب می شود از آن محتوا دریافت کرد تحلیل خیلی خوبی در مورد برخی از عبارات و گزارش‌ها می گوید وضع ازدواج بر سبیل کفالت در کنار این وصلت‌ها که مرد و زن را عنوان شوهر و همسر می دهد وصلت دیگری هم در میان ایرانیان دیده می شد که همان ازدواج موقت بر سبیل کفالت باشد یکی گفتیم تعدد تعدد زوجات ازدواج موقت هم یک نوع ازدواج موقتی هم بوده است ازدواج موقت بر سبیل کفالت بعد می آید ریشه‌هایش را در واژه‌های اوستایی صحبت می کند در موردش بحث چند مدل ازدواج بوده است تعداد زیادی می شود طبیعتاً شاخه شاخه می شود یعنی بعضی از این ها بحث های درون درباری ها ببینید چه جوری بوده است به چه شکلی گسترده بوده است و چقدر متداول بوده است که این مباحث درون دربار اینقدر رسوخ کرده است به بیرون و گزارش شده است یکی کارکرد شاه چه مدلی زندگی می کرده است زیستش چطوری بوده است.

تاریخ شاهنشاهی هخامنشی ترجمه محمد مقدم شناسنامه کتاب مخالف داریم نه مخالف نیست آقای عارف مخالف است ولی مخالف با این ها نیست پس من چند مورد را بخوانم ولی اگر زرتشتی یا باستانگرا تماس گرفته است همانجا برنامه را امشب تاریخ شاهنشاهی هخامنشی صفحه دویست و چهل و نه یا سیصد و چهل و نه می گوید معمولا شاه تنها ناشتا و ناهار می‌خورد گرچه گاهی می‌شد که شهربانو و پسرانش به او می‌پیوستند او تنها غذایشان می‌خورد گاهی همسرشان فرزند کنارش بر سر خان زنان اندرون او را با آواز و نواختن چنگ یکی تنها و دیگران با هم سرگرم می‌کردند این یکی از کارکردهای این خانم حالا این دیگر چه نوع ازدواجی حسابش کنیم مثلاً ازدواج هنگام ناشتا و نهار مثلا ازدواج هنگام غذا چون این ها همه را می خواهند بیاورند یک جوری بگویند در قالب ازدواج دیگر ما هم خیلی این را به شما بگویم خیلی لطف کردیم در حق این عبارتی گفتیم تعدد زوجات می‌گفتیم خیلی سریع‌تر مثلاً می‌شد عریان تر در موردش صحبت کرد این هم یک نوع اسمش را می شود بگذاریم دیگر خانم‌هایی که مثلاً زمان غذا خوردن شاه می آمدند آنجا اسمش را چی می‌خواهیم بگذاریم بگردند ببینند مثلاً معادلی می‌توانند برایش پیدا کنند حقیقتاً سخت است دیگر همین است دیگر بخاطر همین می گویند بگوییم همدم مثلاً بگوییم معشوقه البته این مترجم لوین جونز هم می گوید معشوقه نمی شود به آن ها بگوییم خیلی هم معشوقه شاه نبودند برای این هم یک اسمی پیدا کنند ما بتوانیم این درخت واره انواع روابط را پیدا کنیم چرا می آیید می گویید تک همسری بوده است آن زمان که مجبور هستیم دروسیوس چی می گوید ماریا بروسیوس هم کتابی دارد که موضوعش متمرکز بر بحث زنان هخامنشی است.

زنان هخامنشی ماریا بروسیوس ترجمه هایده مشایخ صفحه شماره چهل و شش این عبارت عبارت مختلفی دارد ما نمونه می‌خواهیم این را بخوانیم در حالی که همسر شاه از یک خانواده پارسی برگزیده می شد این امکان وجود داشت که زنان غیر عقدی شاه غیر ایرانی باشند حالا اینجا می گوید زنان غیر عقدی همین انواع دیگر را در بحث غیر عقدی این هم از ماریا برسویوس فکر کنم تا اینجا دیگر کفایت می کند یک موضوع دیگر را مطرح کنم با سندهای زیاد و فراوانی است در مورد یکی از کارکردهای این زنان می‌خواهم صحبت کنم با شما و نکته‌ای را بگویم یک سوالی را جواب بدهم ممکن است در ذهن شما بیایید مخالف داریم تماس بگیرید این سوال در ذهن شما بیایید بگویید که چرا این پس این همسران البته اسامی باقی مانده است ولی چرا این همسرانشان همه اسمشان باقی نمانده است خیلی طبیعی است حتی فرزندان خیلی از این بزرگان در دوره هخامنشی اسم هایشان باقی نمانده است حتی برخی از بزرگانی که آن زمان بودن این افراد ذی نفوذی بودند یا موثر بودن چیزی در موردش نمی دانیم مثلا در مورد پرخاست یا پرخاص خیلی که کمبوجیه می‌فرستد برود سراغ بردیا بردیا را بکشد مگر چیز زیادی ولی کتاب شاه و دربار در ایران باستانی توضیحاتی می دهد در این زمینه جالب است این هم برای شما بخوانم تا تماس بگیرم مخالف روی خط تشریف بیاورد.

لوین جونز شاه در دربار شاه و دربار در ایران باستان ترجمه فریدون مجلسی مطلبش این است صفحه شماره دویست و بیست و سه می گوید آگاهی ما از نامه های همسران سلطنتی هخامنشی بیشتر محدود به منابع یونانی است و آنان معمولا برای هر شاه فقط از یک همسر نام می‌بردند یونانی خواسته است تهمت بزند به تعدد زوجات برایش نه می گوید آنان معمولا برای هر شاه فقط از یک همسر نام می‌برند آمستریس تنها همسر شناخته شده است خشایارشاه یکم است و داماسفیا تنها همسر اردشیر یکم تنها همسر اردشیر یکم است که از او نام برده است این امر احتمالاً نتیجه دل مشغولی یونانیان درباره هنجار تکنسری و ناتوانی از این بوده است که خودشان را به راحتی با نحوه ذهنیت فرهنگی متفاوت وفق دهند در واقع بسیار محتمل است که همه شاهان بزرگ همسران متعدد اختیار می‌کردند تا بتوانند وارثان بیشتری به وجود آورند خود لورین جونز نظرش این است که دیدگاهش این است که چه بسا یونانی‌ها نمی‌توانستند خیلی حلال و هضم کنند این مسئله را آمدند فقط اسم یکی از همسران را آوردند و بقیه را نقل نکردند اینطوری نیست که بگویید یونانی می‌خواستند خیلی تاکید زوجات البته این را بگویم به شما حالا کتابش کتاب خوبی است برای بحث پژوهش و این ها ولی کلا من خیلی از سبک پژوهشش واقعاً خوشم نمی آید این خوش نیامدن بحث سلیقه نیست.

یک مقداری حالا ایراداتی نسبت به روالش دارم هم حرف‌هایی که از ایشان است مطالبی که از ایشان است همین کتاب خیلی من ارزشی که برای بقیه پژوهش ها قائل هستم خیلی برای این قائل نیستم هرچند در پیشبرداری بد عمل نکرده است و خوب است ولی محتوا زیاد داریم من فقط نمونه به شما نشان بدهم اتاق فرمان زودتر نشان داد که می بینید بفرمایید می گویند زیاد محتوا داریم هر کدام از این فایل‌ها یک موضوع در کتاب لوین جونز در خصوص تعدد زوجات در ایران باستان است فقط از این یک کتاب داریم این مدلی دارم خدمتتان می گویم همکارانم بزرگوار زحمت کشیدند پژوهش کردند مفصل تیترش هم که چه کسانی دارد نشان همدم زیبا سیصد و شصت نفر اردشیر دوم یک نمونه اش تعدد زن نماد قدرت شاهی تعصب پارسی روی زنان و کنیزکان تفاوت محل زندگی سطح مختلف زنان در دربار سلسله هخامنشی کسب و خانوادگی که ارتباط دارد باز با آن سلسله سلسله مراتب زنان دربار برسیوس نقل کرده است این ها اینطوری است یعنی از یک عدد کتاب فرصت باقی است لطفاً بیاید با همدیگر گفتگو کنیم صحبت کنیم سوالات ما را جواب بدهید نکات را بگویید ما اگر واقعا اشتباه احساس کردیم اشتباه کردیم اشتباه تصحیح می کنیم خیالتان راحت باشد واقعاً خیالتان راحت باشد برویم سراغ تماس چون مخالف داریم آقای صادقی از کرج سلام علیکم و رحمت الله.

بیننده:

سلام علیکم حال شما خوب است ممنون و متشکر من یک سوال دارم از خدمتتان نقد و بررسی نقاط تاریک گذشته ایران چه هدفی داریم به کجا می‌خواهیم برسیم توضیح دادیم ولی تقریبا جنس هدف است یک مقداری نزدیک به همان جنسی که ما نقاط تاریک است تاریخ مسلمان‌ها را هم گفتیم و می گوییم نه نه اصلا به آن کار ندارم من می‌خواهم بگویم ما داریم کل تاریخ آن دوره مثلاً دو هزار و پانصد سال پیش را بررسی می کنیم در دو هزار و پانصد سال پیش بله این نقطه قوت را داشت این نقطه ضعف داشت اینجایش خوب بود یا خیر؟

استاد: حسینی

اصلا داریم بررسی می کنیم در دو هزار و پانصد سال پیش جایگاه زن در دنیا آن شکلی بوده است که ایران هم جزو این داستان بوده است بله آن ها گفتند جایگاه زن در یونان اصلا مفصل توضیح دادم اوضاع خراب بوده است چی برسیم حالا توضیح بدهم آقای صادقی خواهش می کنم من نمی خواهم تهش به چیزی برسم همین الان رسیدم به آن چیزی که می‌خواهم برسم نه نه شما توضیح بدهم دیگر هدف از این قسمت برنامه چیست؟ الان دقیقا هدف بنده از این قسمت برنامه چند مورد است یکی نیست یک یک برخی ها می آیند برای ترغیب به عبور از اسلام و تشویق به برگشتن به سمت باستان و زرتشتی‌گری می گویند در ایران باستان نبوده است.

دو برخی‌ها می‌آیند می‌گویند که تعدد زوجاتی که در اسلام است دلالت بر این دارد که نعوذ بالله مثلاً اسلام بحث هوسرانی و این ها درش بوده است سه برخی ها می‌آیند می‌گویند که به خاطر اینکه در اسلام تعدد زوجات وجود داشته است این نشان دهنده این است که مقام زن در اسلام مقام پایین بوده است.

بیننده:

الان ما داریم با نقص حکومت دو هزار و پانصد سال پیش که حکومت خاصی هم نبوده است بالفرض حکومت آسمانی هم نبوده است بر حکومت و روش پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) صحه می گذاریم بحث صحه گذاشتن نیست الان مثلا ما می خواهیم بگوییم چون مثلاً قدیم ایران یک دوره فلان عمل قبیحی را انجام می‌دادند درست نگفتیم لزوما قوی است یا نیست می گویم درست یا غلط اصلا کار نداریم مرحله ببینید اثبات به چه شکل است.

استاد: حسینی

نه نه نه نه آن روی آن چهار تا شش تا داشته است آن درست بوده است صحبت کنید پس در نتیجه اگر شما ایرادتان به اسلام این است بدتر از آن در ایران باستان بوده است بدتر از آن زرتشت بوده است.

بیننده:

چنین چیزی در طول تاریخ در دنیا نبوده است ؟

استاد: حسینی

بوده است آنجا جای دیگر هم بوده است ما تاریخ من گفت تاریخ چین من از تاریخ چین از تاریخ مصر از تاریخ یونان از آن ها برایش می آورند ولی وقتی نقطه مقابل ما به زبان فارسی داریم برنامه می رویم بحث باستان‌گراها هستند ما از ایران باستان می آوریم خیلی درست.

بیننده:

من می گویم الان ما داریم حکومت آسمانی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را با یک حکومتی که هزار و صد سال تقریبا فاصله دارد با پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با آن قیاس می کنیم .

استاد: حسینی

بحث قیاس نیست در نوع حکومت اینجا بحث این است رفتار اجتماعی بزرگوار آقای صادقی عزیز نگاه کنید یک ادعایی مطرح شده است ما می خواهیم بگوییم این ادعای شما که با این ادعا می‌خواهید اسلام را بزنید ادعایتان درست نیست مرحله اول.

بیننده:

خیلی می گویم جا افتاده تر و محکم‌تر چهار ستونش که حالا بخواهد با این نکات ریز کوبیده شود.

استاد: حسینی

اشکال ندارد شما این را در نظر بگیرید که اسلام خیلی چهار ستونش محکم‌تر است با این نکات ریز فرو نمی ریزد درست هم است فرو نمی ریزد ولی ما همان غبار هم اجازه نمی دهیم رویش بنشیند.

بیننده:

خدا حفظت کند حالا این حرکت این نگاه دوگانگی باعث گارد گرفتن می شود یا نمی شود بین جوامع دوگانه یکی از مثلا فرقه می آید از یک کتاب می گذارد جلویش مثل شبکه های معاندی که داریم شبکه های ایران اینترنشال حدیث می خواند. و نقاطی را ابهام دارد تاریک است یا هرچی است هی تعریف می کند و با آن اثبات می کند اسلام این مشکل دارد خیلی هم خوب از بابت اینکه برویم سراغ.

استاد: حسینی

کتاب آقای صادقی ما نگفتیم اجازه بفرمایید مدل ما نمی گوییم که آن ها نیایند حرف علمی نزنند مشکل داریم بخاطر همین مناظره را پیشنهاد دادیم.

بیننده:

هخامنشیان جذابیتش تاریخ برای چی بوده است خیلی جذاب برای شما من عناصری دارم که شاید برای شما مهم نباشد جذابیت چیزی که شما دارید عقیدهتان باید بسط بدهیم به همه نمی‌فهمم یعنی چی عقیده من دارم واقعیت هخامنشی مطرح کردم من می خواهم بگویم عقبه یک قومی را کوچک انگاری کردن چه حسنی دارد فرعون بزرگ نمایی کند بزرگ انگاری کند تبلیغ کند آیا ایراد دارد یا ندارد پس اگر بزرگ کردن معاویه و فرعونی دارم اذیت می شوم اجازه بدهید.

استاد: حسینی

آقای صادقی مشکلتان با اینکه بگوییم چطوری زندگی کردن چیست؟

بیننده:

متوجه نشدم؟

استاد: حسینی

مشکل شما با اینکه گفته شود به صورت مستند پادشاهان هخامنشی چگونه زندگی می‌کردند چیست.

بیننده:

من میخواهم بگویم جوان ایرانی که با دین عناد دارد و الان گارد گرفته است این حرف این بحث او را جذب اسلام و اهل بیت (سلام الله علیهم) می کند یا فاصله بیشتری به وجود می آورد.

استاد: حسینی

اگر بنا است با دروغگویی و توهمات جذب چیزی بدهید ما اینجا نمی خواهیم جذب اسلام کنیم یا دفع از اسلام کنیم برای من مهم نیست که آن طرف بالاخره چه تصمیمی می‌گیرد چرا مهم نیست از چه بابی مهم نیست دقت بفرمایید از این باب که بالاخره آن شخص باید بر اساس حقیقت مسیر خودش را انتخاب کند من ترجیح می دهم ترجیح می دهم شخصی به تردید بیفتد ولی در آخر به حقیقت برسد اما شخصی در توهمات خودش رشد نکند یک بادکنک باد کند فکر کند همه این شاهان و انبیا را می ‌تواند یک جا جا بدهد که با یک سوزن منفجر شود.

بیننده:

کاملاً حرف شما درست است من می‌خواهم بگویم الان ما کل دودمان تاریخ قبل از ایران بررسی می کنید از همه جوانب تاریخ.

استاد: حسینی

همه جوانب تاریخی چیست؟

بیننده:

به من بگویید مثلا حکومت داریشان بررسی کردیم کشورگشایی بررسی کردیم این ها باعث می شود طرف جذب آن وطنش شود حس بهتری داشته باشد دفع شود.

استاد: حسینی

ببینید گوش بدهید گوش بدهید اجازه بدهید به من اینکه جذب می شود یا دفع می شود اگر بر اساس اشتباه می خواهد جذب شود یا اشتباه دفع شود آن ها باید جواب بدهند چرا اینطوری زندگی کردند که واقعیت گفتند باعث انحراف جو آن ها می شود به من چه اینجا من دارم مطلب بدون خیلی از چیزها را نگفتم به شما ازدواج با محارم را همین دیشب همکاران من پیشنهاد دادند امشب بگذارید بحث ازدواج محارم را باز کنید.

بیننده:

حکومتی بوده است دو هزار و پانصد سال پیش بوده است هزار و یک ایراد هم داشته است اگر نداشت که سرنگون نمی شود که سقوط نمی‌کرد که تماس بعدی من کل بحثم این است که این شدت و حدت در مورد اینکه ما بیایم یک بخشی از تاریخمان که در باور عوام باور مردم باور ملت اتفاق مثبتی وجود شما ندارد احتمالاً.

استاد: حسینی

سوال خرافات را آیا باید بگذاریم کنار؟

بیننده:

بله خرافات را؟

استاد: حسینی

چرا باید بگذاریم کنار عموم مردم یک باوری دارند ولو روی توهم خرافات است آن خرافه در زندگیش الان دخیل است این هم دخیل است این هم دخیل است تصرف.

بیننده:

برای من چون دنبال واقعیت هستم صفر اما برای دوستانی که دنبال واقعیت تبلیغ می کنند این همه دارد در تل آویو برای جوان ها آمدند فرهنگسرای ایران راه انداختند کوروش و داریوش ترویج کنند برخی از آقایان را بالا منبر می روند می نشینند آنجا می گویند کوروش ذوالقرنین بوده است و زرتشت ایرانی بوده است که هیچ سندی برای حرفهایشان ندارند مخاطب کی می‌فهمد آقای صادقی صحبت کنم دیگر لطفاً زشت است بابا دارم صحبت می کنم شما مدام در صحبت من حداقل ادعای گفتار نیک را نگه دارید دیگر می دانم اذیت می شوید گفتند واقعیت می دانم دارم صحبت می کنم دارم صحبت می کنم دیگر با این منطق می‌خواهید شما به ما ایراد می‌گیرید بعد با این منطق صحبت کنید ما واقعیت‌های تاریخی را می گوییم خط قرمز برای خودمان خودمان مشخص کردیم چه موضوعاتی مطرح نکنیم اینکه شما می گویید خرافات در جواب باید جلویش گرفته شود ما هم بسیاری از این توهمات را همجنس و همگن خرافات می‌دانیم وقتی طرف میره سجده می کند به پاسارگاد که اصلاً قبر کوروش نیست اصلاً نمی‌دونه چه اتفاقی چیست؟ این خرافات می شود من قبلا گفتم نمی گویم آن کوروش پرست است به خاطر اینکه آن یک کسی که باسواد باشد آقای صادقی دارم صحبت می کنم ما این را خرافات می دانیم از جنس خرافات می‌دانیم بزرگتر و کلانتر است هدفمان گفتن واقعیت‌های تاریخی است این برنامه ادامه دارد می‌رسیم تاریخ اسلام خیلی از حقایق تاریخ اسلام همینطوری بحث می کنیم.

بیننده:

سوال بعدی الان این مجالس عزاداری ما که برای اهل بیت (سلام الله علیهم) داریم برای امام حسین (سلام الله علیه) داریم خرافه است یا نیست.

استاد: حسینی

خرافه نیست شعیره است شعائر حسینی (سلام الله علیه) است بله.

بیننده:

این مدلی که ریتمیک این مدل عزاداری کردن است حسینش هم کامل نمی گویند اینکه بیس دارد اصلا اینکه مثل رقص می ماند.

استاد: حسینی

بزرگوار بینندگان عزیز دیدید از کجا زد بیرون دیگر تا اینجا را داشته باشید خرافه اسم امام حسین (سلام الله علیه) را اسم ذکر وقتی می گویید همان سبحان الله هم که پشت سر هم تکرار می کنید شاید چیز دیگر‌ی شنیده شود حسین (سلام الله علیه) هم که گفته شود به عنوان خود من به عنوان کسی که ذکر گفتم حسین (سلام الله علیه) هم کامل ترین حالت ممکن را بگویید با آن دستگاه صوتی ممکن است کامل شنیده نشود البته در ادبیات عرب هم یک مسائلی است نمی‌خواهم در این قضیه وارد شوم ولی با آن خرافه است!!! آن خرافات متوجه.

بیننده:

آقای حسینی نخیر من نمی گویم عزاداری امام حسین (سلام الله علیه) خرافه است من دارم می گویم این فرمت عزاداری که باب شده است بحث کردن در موردش مهمتر از این نیستش بحث می کنیم به شبکه چه دروغی بگویم بله چه دروغی به شما دارم می گویم دروغ من نگفتم دروغ گفتید.

استاد: حسینی

عرض کردم در محرم در مورد همان هم بحث کردیم الان چند وقت دیگر فاطمه (سلام الله علیها) بحث می کنیم من برنامه تاریخ دارم می روم الان همین هفته الان برنامه تاریخ را دارم خدمت شما ارائه می دهم دو روز قبل برنامه برگشت تاریخ راجع به هفت آبان بوده است شنبه که گذشتم همین هفته یعنی دو روز قبلش در مورد بحث محور طوفان را بحث کردیم در مورد بحث جبهه مقاومت بوده است محرم شود در مورد محرم صحبت می کنیم ولی الان که بحثش ما آن نیست من اگر بخواهم آن هم بحث کنم تاریخ تعطیل نمی کنم می روم می گویم

بیننده:

من نمی گویم این را نگویید آن را من می گویم آن به روزتر است برای امروز ما است بهتر نیست.

استاد: حسینی

آقای صادقی عزیز تعدد زوجات را مطرح کردیم جوابی علمی نسبت به این نیست اگر اعتراضتان به کل شکل برنامه است اعتراض منطقی نکردید اجازه بدهید برویم سراغ تماس بعدی اجازه می دهید خدانگهدار بیاید اینجا یک ذره بحث علمی کنیم با هم چرا بحث ای وای دوگانه‌سازی می کنید دوگانه سازی بین حق و باطل اگر باشد با ادبیات درست اگر لازم است با ادبیات درست در چارچوب خودش حقیقت گفته شود نهایتش این است می‌خواهید بگویید ما این ها را نگوییم اشتباه داریم می گوییم دیگر صد و نوزدهمین قسمت برنامه است در قالب‌های مختلف ادامه خواهیم داد آقای جواد نیکبخت سلام علیکم صدای بنده را دارید آقای جواد نیکبخت آقای محمودی از اصفهان مجدد با آقای نیکبخت تماس بگیرید خیلی پشتم آقای محمودی الو سلام علیکم خانم محمودی درسته آقای محمودی آقای محمودی عزیز خدمتتان هستم بفرمایید نوجوان بزرگوار ببخشید صدایتان خیلی قطع و وصل می شود یک بار دیگر شمرده بفرمایید چیکار کنیم بله بله بله بله.

بیننده:

من ما فقط یک سوال دارم نه آمدم اینجا بحث کنم نه دنبال جوابم هستم که یک خورده قانع بشم من می خواهم دلیل این خیلی عذر میخواهم دلیل خود تحقیری این برنامه بدانم چرا مثلا ما مثلا جبهه مقابل الان شیعه و اسلامی که ما به آن اعتقاد داریم سنت که از همان سقیفه شروع شد و مسائل اعتقادی را بردند زیر سوال تا همین الان که آتئیست درست شده است و خداناباوری و وهابیت درست شده است زرتشت پیامبر الهی بوده است خود مسلمانان قبول دارند آقای محمودی آقای محمودی بله می شود جواب بدهم به سوالاتان یکی یکی متوجه نشدم خیلی کم صدایتان می شنوم.

استاد: حسینی

اتاق فرمان صدای من را تا آنجا که جا دارد برای ایشان افزایش بدهید جواب بدهم نسبت به سوالاتتان فرمودید چرا خود تحقیری می کنید من یک سوال می‌پرسم چرا شما فکر می کنید گفتن واقعیت‌های تاریخی خود تحقیری است چرا تصورتان این است که اگر کسی دروغ است آقای محمودی آقای محمودی اجازه بدهید طرف به شما جواب می دهم چرا شما اینطوری چرا وقتی که با یک حرفی که می‌خواهید به شما جواب بدهند همینطوری می گویید اجازه بدهید می‌فرمایید چرا تغییر واقعیت است؟

آیا پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اسلام در شبه جزیره که آمد شما اهل سنت مطرح می کنید پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اسلام شبه جزیره شروع کرد خیلی از بزرگان را نقد کرد حتی تحقیر کرد از در در قالب واقعیت که شما این اشکال را دارید این اشکال را دارید این اشکال را دارید اینکه اقوامی که در آنجا بودند در روایات مذمت شدند آیا این خلاف عقل بوده است نه بر اساس تناسب واقعیت بوده است پس این خود تحقیری نیست بیایم این بحث ها را مطرح کنیم مسئله بعدی جبهه مقابل ما اهل سنت هستند نه الان جبهه مقابل ما اهل سنت نیستند شبهات اهل سنت را جواب می دهیم محکم و قاطعانه هم جواب می دهیم این سر جای خودش جبهه مقابل ما در حال حاظر آتئیست ها هستند کنار اهل سنت این ها را آوردید آن آتئیستی که آمده است همان آتئیست دارد پشت قبر کوروش و قبر منتسب به کوروش و هخامنشیان دارد پنهان می شود دیگر آتئیست بودند که در خلع نمی ‌تواند تبلیغات کند که عموماً دارند این ها پشت همین بحث باستان گرایی ایستادند پس ما سنگر را نقد می کنیم زرتشت پیامبر الهی بوده است نخیر توسط روایات ما زرتشت پیامبر الهی نبوده است صریح روایات ماست که پیامبر الهی نبوده است.

بیننده:

من بگویم بفرمایید من عاشق تاریخ ایران هستم تاریخ باستانی ایران هم اما من خودم الان نمازم را همیشه می‌خوانم همه کار می کنم و اشتباه ما این است که باستان گرایی نقطه مقابل اسلام نیست به خدا.

استاد: حسینی

آقای محمودی خدا خیرتان بدهد عبادتتان هم قبول باشد من نیامدم بگویم آن کسی که باستان گرا است نمازش را نمی خواند لزوما که چنین حرفی نزدم بحث من سر این است شما امروز نمازتان را می‌خوانید دو روز دیگر یک نوع عبادت دیگر را برای شما تشویق می کنند دو روز دیگر می گویند فلان شاه اینطوری عبادت نمی‌کرده است آنطوری عبادت می‌کرده است دو روز دیگر آیه قرآن را می‌خونید که پادشاه فلسفه‌اش در هنگام ورود به یک سرزمین ذلت آوردن برای مردم آن منطقه است آنجا است که به دوگانگی برمی‌خورید می گویید این قرآنی که من دارم می خوانم چرا به آن ذهنیتم فرق دارد متوجه شدید آقای محمودی عزیز اساسی بنده هم الان باز در توضیح دادن این را من متوجه نمی شوم اینکه بیایم بگوییم زندگی چند زن داشتند چند همسر داشتند شاه هخامنشی شما می گویید من باستان گرا هم به چی باستان گرایی به حقایقش یا به توهماتش جواب بفرمایید ولی اگر باستان گرایی به توهمات تاریخی که اصلاً آن باستان گرایی نیست باز گرایش به توهمات تاریخی است داستان.

بیننده:

من حرف شما را قبول دارم اما الان کشورهای دیگر مثلا کشور از تاریخ نداشته به واقعیاتش یا به توهمات.

استاد: حسینی

اگر شما همکلاسید همسایه برود دروغ بگوید شما می گویید همسایه دروغ دارد می گوید بنر زده است گفته من از حج برگشتم دروغ گفته است ما هم باید بنر بزنیم بگوییم از حج و کربلا و نجف برگشتیم دروغ بگوییم این چه منطقی است.

بیننده:

یعنی به نظر شما ایران باستان خوب نبود اصلا نقطه قوتی نداشته است.

استاد: حسینی

چرا برنامه را با دقت نگاه نمی کنید شما ایران باستان ما داریم بدون روتوش می گوییم اگر می گویید شما یک نقطه قوتی اینجا در همسر داری بوده است بله مثلاً آمدند گفتند که اینکه این همه همسر هخامنشی ساپورت جنسی کند نشان دهنده قدرتش بوده است.

بیننده:

این را گفتند در این حوزه تعدد زوجات ببینید چی دارید چه بحثی دارید بگویید آقای صادقی در بحث قبلی گفتند در همه کشورها وجود دارد در دولت های خلیفه داشته است در کشورهای اروپایی وجود داشته است پاپ همینطور پاپ البته پاپ که نه کشورهای اروپای شاهانش همینطور تمام جهان وجود اما مثلاً کشور دیگر بیشتر از شاید بیشتر از ما بوده است اگر کمتر بوده است بالاخره وجود داشته است آقای محمودیان برنامه درباره چه می دانم هم خوبی های مثلا دولت ساسانیان بدی های دولت ساسانیان قرار گرفتیم در مورد خطی که داریوش آورد خط ملی و رسمی ایران شد.

استاد: حسینی

در مورد هوش کوروش و آن توضیح دادیم کلی هم به ما اعتراض شده است امشب هم یکی از بیننده‌ها احتمالاً ادامه اعتراضات را داشته باشد ولی سوال ما این است اگر کشورهای دیگر تعدد زوجات داشتن منکرش شدن شما جوابت چیست؟ می روید سراغ اسنادشان اسناد را می آورید بعد می گویید ببینید این اسناد تاریخی خلاف ادعای شما را می گوید دقیقا بنده الان در همان وضعیت هستم در مقابل باستان گرایی که می گویند در ایران باستان نبوده است من هم بیایم کتاب بوده است درست است برویم سراغ تماس بعدی.

بیننده:

یعنی شما به عنوان یک ایرانی به تاریخ ایران باستان خودتون افتخار می کنید یا خیر؟

استاد: حسینی

من به حقایقش آن جاهایی که نقاط پر رنگ و درست تاریخی است قطعاً افتخار می کنم حتی به آن هایی نقاطی که نقاطی است که خیلی پررنگ نیست برجسته نیست اما زمینه به وجود آمدن نقاط برجسته در تاریخ بوده است به آن ها هم افتخار می کنم منتها نه افتخار از روی توهمات باید ببینم خود من چیکار کردم دیگران کاری انجام دادند لذت می‌برم نه اینکه افتخار کردن شاید اینجا واژه دقیق از لحاظ علمی نباشد لذت می‌برم فکر کردی آدم بدش می آید ببیند گذشته پاک بوده است همه اش نقاط برجسته بوده است همه اش قله‌هایی بوده است که کیف می کند آدم نگاش می کند قطعاً هم خوشش می آید اگر یک چنین گذشته‌ای داشته باشد منتها وقتی گذشته ما در هم تنیده بود خوبی و بدی درهم داشت ما نمی توانیم اجازه بدهیم با به عنوان گذشته ما از آن بدی استفاده حال حاضر ما را بزنند خیلی ممنونم موفق باشید باز تماس بگیرید با ما خدانگهدار آقای نیکبخت سلام علیکم.

بیننده:

سلام علیکم خسته نباشید سوال پیش آمده است معلم هستم برای بچه‌ها داشتم توضیح می‌دادم راجع به این جنگ‌هایی که خلفا راه انداخته بودند که حضرت علی (سلام الله علیه) این ها هیچ کدام در این جنگ‌ها شرکت نمی‌کردند نکردند و نمی‌دانستم از این برنامه یکی از بچه‌ها گفت که من این کتاب دارم در آن نوشته بود حضرت علی (سلام الله علیه) از زمان خلیفه دوم حاکم بیت المقدس شد بعدش برایم امروز این کتاب را آورد تاریخ کامل ایران سه نفر نویسنده و جوان مهری و اقبال آشتیانی در صفحه سی و نه این کتاب زده است که محاصره کرده بودند آن ها گفتند ما حاضر هستیم تسلیم شویم ولی اینکه خود عمر باید ضمانت کند ما به این چیزا ابوعبیده و خالد و این ها اعتماد ندارد خود عمر آمدش در سال هفدهم به شام آمد و بیت المقدس را به صلح گرفت حکومت آن را به علی ابن ابی طالب (سلام الله علیه) سپرد این ها آوردیم امروز من عکس هم گرفتم صدایتان دارد می رود.

استاد: حسینی

آقای نیکبخش عزیز فرصت یک بزرگواری کنید ممنونم از اینکه شما معلم هستید با ما تماس گرفتید و این خیلی برایم ارزشمند است که وقتتان گذاشتید واقعا برای خود من خیلی ارزشمند است دو تا مسئله است یک آیا امیرالمومنین (سلام الله علیه) در جنگ با ایران شرکت کرده است دو آیا در مدیریت بعدش حضور داشته است یا نداشته است بیت المقدس که جزء ایران نبوده است همان زمان هم جدای از اینکه اصلا چنین اتفاقی از اساس واقع نبوده است من می خواهم یک مقدار منطقش را مطرح کنم سلمان فارسی حضرت سلمان فارسی در مدیریت مثلاً بخش مدائن نقش داشته است ولی این به این معنا نیست که در دوره جنگ شرکت کرده است ببینید شما فکر کنید در یک در قدرتی هستید در کشوری هستید بعد این کشور می آید به ظلم و جور می رود یک کشور دیگر را می‌گیرد در جنگ شرکت نمی کنید اما اگر به شما بگویند بروید یک معلم شوید آنجا برای کودکانی که در آن منطقه هستند که حالا سرزمینشان فتح شده است و خدمات بدهید بروید جلوی ظلم و جور را علیه این ها بگیرید آیا شما قبول کنید در آن جنگ نقش داشتید یا در کنترل کردن ظلمی که به آن ها می شود؟ طبیعتاً در کنترل کردنش یعنی دارید به مردمش کمک می کنید حضور یاران امیرالمومنین (سلام الله علیه) برای بعد از این جنگ‌ها بوده است خود امیرالمومنین (سلام الله علیه) که در جنگ‌ها نبوده است امام حسن (سلام الله علیه) و امام حسین (سلام الله علیه) نبودند بعد از فتح ایران کمک‌هایی برای مدیریت و کمک به مردم انجام شده است نمی توانیم بگوییم آن کمک‌ها دلالت بر این دارد که در جنگ هم بودند درست است.

بیننده:

اینکه درست ولی می خواستم بگویم چنین اتفاقی هم افتاده است که مثلا در حکومت همان بیت المقدس علی (سلام الله علیه) دادند متوجه سوالتان نشدم.

استاد: حسینی

حکومت بیت المقدس نه در زمان خلیفه دوم که در زمان خلیفه دوم هیچ منطقه‌ای به حاکمیت امیرالمومنین (سلام الله علیه) سپرده نشد که امیرالمومنین (سلام الله علیه) آنجا منطقه حاکم بوده است در زمان یعنی هیچ بله هیچ بخشی از سرزمینی که خلیفه دوم بر آن حاکمیت داشته است تحت کنترل و اشراف امیرالمومنین (سلام الله علیه) نبوده است این یک چیز قطعی است دانش آموزا بگوییم که بله آمده است اشتباه بوده است بله یک نکته‌ای هم قسمت سی و چهارم این برنامه ما مفصل اینکه امیرالمومنین (سلام الله علیه) آیا مشورت داده است برای جنگ با ایرانیان را یک قسمت کامل توضیح دادیم قسمت سی و چهار اتاق فرمان فرمودند وقتم می‌خواهم به شما نشان بدهم این هم اگر زحمت بکشد آدرسش را یادداشت کنید به دانش آموزانتان بفرمایید در کتاب کافی شریف جلد هشتم صفحه شماره شصت و سه امیرالمومنین (سلام الله علیه) یکی از ایراداتی که به خلفا گرفت این است که اگر من قدرت داشتم چون می دانید قدرت ظاهرا امیرالمومنین (سلام الله علیه) می فرماید :

وَ أَخْرَجْتُ مَنْ أُدْخِلَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص فِي مَسْجِدِهِ مِمَّنْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَخْرَجَهُ وَ أَدْخَلْتُ مَنْ أُخْرِجَ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص مِمَّنْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَدْخَلَهُ‌ وَ حَمَلْتُ النَّاسَ عَلَى حُكْمِ الْقُرْآنِ وَ عَلَى الطَّلَاقِ عَلَى السُّنَّةِ - وَ أَخَذْتُ الصَّدَقَاتِ عَلَى أَصْنَافِهَا وَ حُدُودِهَا وَ رَدَدْتُ الْوُضُوءَ وَ الْغُسْلَ وَ الصَّلَاةَ إِلَى مَوَاقِيتِهَا وَ شَرَائِعِهَا وَ مَوَاضِعِهَا وَ رَدَدْتُ أَهْلَ نَجْرَانَ إِلَى مَوَاضِعِهِمْ‌ وَ رَدَدْتُ سَبَايَا فَارِسَ وَ سَائِرِ الْأُمَمِ إِلَى كِتَابِ اللَّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ ص إِذاً لَتَفَرَّقُوا عَنِّي وَ اللَّهِ لَقَدْ أَمَرْتُ النَّاسَ أَنْ لَا يَجْتَمِعُوا فِي شَهْرِ رَمَضَانَ إِلَّا فِي‌فَرِيضَةٍ وَ أَعْلَمْتُهُمْ أَنَّ اجْتِمَاعَهُمْ فِي النَّوَافِلِ بِدْعَةٌ فَتَنَادَى بَعْضُ أَهْلِ عَسْكَرِي مِمَّنْ يُقَاتِلُ مَعِي يَا أَهْلَ الْإِسْلَامِ غُيِّرَتْ سُنَّةُ عُمَرَ يَنْهَانَا عَنِ الصَّلَاةِ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ تَطَوُّعاً وَ لَقَدْ خِفْتُ أَنْ يَثُورُوا فِي نَاحِيَةِ جَانِبِ عَسْكَرِي‌ مَا لَقِيتُ مِنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ مِنَ الْفُرْقَةِ وَ طَاعَةِ أَئِمَّةِ الضَّلَالَةِ وَ الدُّعَاةِ إِلَى النَّارِ وَ أَعْطَيْتُ‌ مِنْ ذَلِكَ سَهْمَ ذِي الْقُرْبَى

الكافي- ط الاسلامية الشيخ الكليني ج 8 ص 62

من اگر قدرت داشتم که نمی‌ گذاشتم این زنان و بچه‌ها را اینطوری اسیر بگیرند بیاورند این کلام امیرالمومنین (سلام الله علیه) در کافی است کافی جلد هشت صفحه شماره شصت و دو ممکن است که بیایند بگویند که این روایتی که شما آوردید چگونه است بحث مثلا سندی و این ها را بخواهند در خصوصش مطرح کنند یک نکته هم اینجا من به شما عرض کنم تا آنجا که خاطرم است بله این هم سند صفحه مانیتور مراة العقول علامه مجلسی جلد بیست و پنچ صفحه شماره صد و سی و یک علی بن ابراهیم از پدرش یعنی ابراهیم بن هاشم از حماد بن عیسی از ابراهیم بن عثمان از سلیم بن قیس هلالی این روایت معتبر است حدیث شماره بیست و یک در مراة العقول الهادی والعشرون می گوید خبر مختلف است نسخه جواب داد چون قبلاً این را کار کردم اما سند روایت هم می گوید خبر ضعیف است احتمالا وجود ابراهیم بن هاشم در سند است که توثیق خاص ندارد مجلسی لکن عندی معتبر اما این روایت نزد من علامه مجلسی که در مراة العقول خیلی سخت گیر هم در مورد سند روایات نزد من علامه مجلسی روایت معتبره در مراة العقول جلد بیست و پنج صفحه شامل صد و سی و یک این هم بفرمایید امیرالمومنین (سلام الله علیه) فرمود دست من بود نمی‌ گذاشتم این ها به این طریق به اسارت گرفته شوند دست شما درد نکند موفق باشید موفق و موید باشید خدانگهدار شما باشد فرصتمان تمام شده است اتاق فرمان بله تموم شده است کلاً فرصت همکاران بزرگوار بنده این قسمت در مورد بحث ازدواج‌ها انواع ازدواج‌ها را ما دو قسمت دیگر ادامه می دهیم با عناوین مختلف این دو قسمت دیگر ادامه پیدا می کند سه قسمت در این خصوص برویم شاید قسمت های بعدی کردیم پس دو قسمت آینده هم ما در مورد بحث تعدد زوجات انواع تعدد ازدواج‌ها ان شاء الله برنامه خواهیم داشت در خصوص تعدد تعدد زوجات در دوره هخامنشیان موفق و مؤید باشید در پناه حق باشید یا علی مدد خدانگهدار.